Szlak Trzech Świąt Rzeczypospolitej

Projekt uczczenia świąt państwowych: Konstytucji 3 Maja jako święta mądrości narodu i jego klasy politycznej, która potrafiła podnieść się z upadku i wskazać narodowi cele przyświecające sześciu pokoleniom Polaków; Wojska Polskiego 15 sierpnia – święta zwycięstwa zjednoczonego narodu nad zagrażającym bolszewizmem, zwycięstwa które stało się mitem założycielskim II Rzeczypospolitej; Niepodległości 11 Listopada – święta radowania się z wolności, suwerenności, a zarazem święta jedności narodu mimo różnych dróg wiodących do niepodległości.

Zadania

  • Udział w obchodach świąt państwowych (03 V, 15 VIII lub 11 XI).
    Zobacz opis

    Święto państwowe to okres związany z historią państwa, tradycjami i kulturą państwową. To ważny dla budowania wspólnoty moment. Poczucie, że są wydarzenia, które łączą wszystkich Polaków. Znajdźcie w swojej miejscowości wydarzenie, które w możliwie najpełniejszy sposób pozwoli uczcić jedno z państwowych świąt i weźcie w nim udział. Możecie także świętować w miejscu związanym z danym wydarzeniem, np. 15 sierpnia w Ossowie.

  • "Święto państwowe nie musi być nudne" - zainicjowanie obchodów świąt państwowych.
    Zobacz opis

    Święto państwowe to okres związany z historią państwa, tradycjami i kulturą państwową. To moment ważny dla budowania wspólnoty. Poczucie, że są wydarzenia, które łączą wszystkich Polaków. Zestawienie tych dwóch wyrazów powoduje, że najczęściej myślimy o poważnej uroczystości, pełnych powagi chwilach. Czy słusznie? Dlaczego ten wyjątkowy świąteczny dzień nie może stać się czasem radości i interesujących działań? Na pewno może...

    Uczcijcie święto państwowe w wymyślonej przez siebie niesztampowej formie, pamiętając o wydarzeniach, które są kanwą obchodów. Możecie skorzystać z ogólnodostępnych narzędzi i instytucji np. wystaw, muzeów, gier miejskich, ale własne pomysły będą najcenniejsze. Zachęćcie innych do udziału w obchodach. Pamiętajcie, że między wesołością, a wesołkowatością przebiega cienka granica i zaplanowane przez was obchody nie mogą jej przekroczyć.

  • Biało-czerwona w każdym oknie – zaplanowanie i przeprowadzenie akcji.
    Zobacz opis

    Barwy: biała i czerwona zostały uznane za narodowe po raz pierwszy 3 maja 1792 roku. Podczas obchodów pierwszej rocznicy uchwalenia Ustaw Rządowej damy wystąpiły wówczas w białych sukniach przepasanych czerwoną wstęgą, a panowie nałożyli na siebie szarfy biało-czerwone.

    Tę formę uczczenia święta państwowego trudno dziś powtórzyć (czy na pewno?), ale z pewnością można pokusić się o zachęcenie wszystkich mieszkańców swojego bloku czy ulicy o przystrojenie okien biało – czerwonymi flagami.

  • Zorganizowanie śpiewanek patriotycznych z okazji wybranego święta (3 V lub 11 XI)
    Zobacz opis

    3 maja 2017 na krakowskim Rynku odbyła się 64. już lekcja śpiewania. Uczestniczyły w niej tysiące krakowian i turystów odwiedzających Polskę.

    Nie musicie organizować tak dużego wydarzenia. Wystarczy przygotowanie i przeprowadzenie spotkania dla mieszkańców dzielnicy lub parafii, grona przyjaciół albo seniorów, którzy mogą was nauczyć nieco zapomnianych pieśni. Pamiętajcie, że zorganizowanie to m.in. zabezpieczenie miejsca, zaproszenie uczestników, przygotowanie śpiewników i sprawne przeprowadzenie imprezy.

  • Przygotowanie spektaklu słowno – muzycznego związanego z 11 XI lub 3 V prezentowanego szerszej niż szkoła publiczności.
    Zobacz opis

    W czasie Polski rozbiorowej kultura miała niezwykle znaczenie w umacnianiu świadomości narodowej Polaków. Pisarze, malarze, kompozytorzy niejednokrotnie tworzyli "ku pokrzepieniu serc".

    Do Krakowa i Lwowa, gdzie możliwe było wystawianie sztuk bez cenzury, mieszkańcy zaborów rosyjskiego i pruskiego przyjeżdżali po siłę i wsparcie, by wzmocnić ducha narodowego.

    Przygotujcie spektakl, który będzie związany z 3 V lub 11 XI. Wybierzcie repertuar (może pochodzić z epoki lub z czasów późniejszych). Od Was zależy, czy skorzystacie z gotowego scenariusza czy zdecydujecie się stworzyć własny. Zadbajcie o rekwizyty i oprawę muzyczną. Warto pamiętać o zaproszeniach i plakatach, by o Waszym przedstawieniu dowiedziało się jak najwięcej osób.

  • Zorganizowanie pikniku związanego z Świętem Konstytucji 3 V.
    Zobacz opis

    3 maja 1791 r. Sejm Wielki uchwalił Ustawę Rządową znaną jako Konstytucja 3 Maja – pierwszą w Europie i drugą po amerykańskiej nowoczesną konstytucję.

    Dzień jej uchwalenia został uznany Świętem Konstytucji 3 Maja już 5 maja 1791 roku, jednak podczas zaborów jego obchodzenie było zakazane. Do świętowania powrócono w roku 1919. Po II wojnie światowej obchodzono je do roku 1946, kiedy to w wielu miastach doszło do demonstracji studenckich. Wówczas władze komunistyczne zaprzestały i zabroniły publicznych obchodów tego święta. Rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja ponownie stała się dniem świątecznym w roku 1990.

    Zorganizujcie piknik nawiązujący do tego ważnego wydarzenia; święta mądrości narodu i jego klasy politycznej, która potrafiła podnieść się z upadku i wskazać narodowi nowe cele. Sięgnijcie do opisów z epoki, które mogą stać się inspiracją do przygotowania pikniku. Jego program może być bardzo różnorodny – od radosnych zabaw dla całych rodzin, po inscenizacje czy wspólne odczytanie jedenastu artykułów Konstytucji.

  • Witaj majowa jutrzenko – przygotowanie inscenizacji, rekonstrukcji.
    Zobacz opis
    Witaj majowa jutrzenko,
    Świeć naszej polskiej krainie,
    Uczcimy ciebie piosenką,
    Która w całej Polsce słynie.

    Witaj maj, piękny maj,
    U Polaków błogi raj.
    ...............
    Tekst Rajnolda Suchodolskiego do melodii popularnej pieśni biesiadnej "Nienawidzę was próżniaki" (inna wersja mówi o skomponowaniu tej melodii przez Fryderyka Chopina) powstał w czasie powstania listopadowego, w przededniu 40. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja i zawiera wiele odniesień historycznych. Przygotujcie inscenizację lub rekonstrukcję nawiązującą do tamtych wydarzeń. Może ona nawiązywać do uchwalenia Konstytucji lub do innych wydarzeń poruszanych w pieśni.
  • Udział w imprezach plenerowych (rekonstrukcjach, inscenizacjach) związanych ze 100 – leciem odzyskania Niepodległości.
    Zobacz opis

    Od kilkunastu lat, w rocznicę słynnej bitwy z 1410 roku, na polach Grunwaldu odbywa się inscenizacja, na którą ściągają setki osób z całej Europy, a czasem i ze świata (np. USA, Kanady). Jej scenariusz został oparty na zapiskach kronikarskich Jana Długosza.

    Tradycja rekonstrukcji bitwy pod Ossowem sięga krótszego czasu, tym niemniej na pewno będzie ważnym elementem obchodów w roku 2018.

    Innym miejscem, gdzie warto się wybrać, jest Park Dzieje w Murowanej Goślinie k. Poznania. Od 2009 roku odbywają się tam widowiska plenerowe związane z historią Polski. To m.in. „Śpiący Rycerze Królowej Jadwigi” czy „Miłość. Armaty. Konfederaty” opowiadające o poszczególnych wydarzeniach historycznych, a także projekt „Orzeł i Krzyż” przygotowany w 2016 roku dla uczczenia 1050. rocznicy Chrztu Polski. W roku 2018 widowisko „Orzeł i Krzyż – Niepodległa” będzie związane ze zbliżającym się jubileuszem. Ciekawą propozycją jest możliwość włączenia się wolontariuszy w przygotowania spektaklu; można w nim także wystąpić. Więcej informacji znajdziecie: http://parkdzieje.pl/

    Poszukajcie miejsc, w których odbywają się jubileuszowe imprezy plenerowe; w roku 2018 na pewno będzie ich wiele. Zorganizujcie tam wyjazd. Jeśli będzie to możliwe, włączcie się w dowolnym zakresie w organizację imprezy. Spróbujcie się dowiedzieć od innych widzów, co zachęciło ich do obejrzenia spektaklu i jakie są ich wrażenia.

  • "Narodowe" czytanie fragmentów wybranych dzieł związanych z odzyskaniem niepodległości.
    Zobacz opis

    Narodowe czytanie czyli publiczne czytanie literatury narodowej zapoczątkowane zostało w Polsce w roku 2012. Czytaliśmy już fragmenty "Pana Tadeusza", Trylogii czy utworów Bolesława Prusa.

    Wybierzcie do wspólnego, publicznego czytania dzieło lub fragmenty różnych dzieł związanych z odzyskaniem niepodległości. Przygotujcie i przeprowadźcie wydarzenie, w które włączycie osoby z zewnątrz (rodziców, mieszkańców osiedla/dzielnicy, seniorów). Przygotowanie powinno uwzględnić sprawy organizacyjne (uzgodnienie miejsca, zebranie osób czytających, przygotowanie tekstów) oraz działania promocyjne.

  • Zorganizowanie biegów okolicznościowych lub zawodów sportowych.
    Zobacz opis

    W roku 1867 we Lwowie został zapoczątkowany ruch sokoli. Najstarsze polskie towarzystwo gimnastyczne działało jawnie we wszystkich trzech zaborach, a jego mottem była słynna łacińska sentencja "Mens sana in corpore sano" tłumaczona w języku polskim jako "W zdrowym ciele zdrowy duch". "Sokół" propagował sport, gimnastykę i zdrowy styl życia. Wyraźnie podkreślano konieczność harmonijnego łączenia tężyzny fizycznej i sił moralnych.

    Zorganizujcie biegi lub zawody sportowe, pamiętając, że w tych specjalnych zawodach, równie istotna co rywalizacja sportowa, jest idea zawodów i obowiązująca w sporcie zasada fair play. Wydarzenie to okazja do zaproponowania całym rodzinom zdrowego i radosnego spędzenia dnia, a współzawodnictwo może nieco odbiegać od tradycyjnych konkurencji sportowych.

  • Zorganizowanie gry miejskiej związanej z momentem odzyskania niepodległości.
    Zobacz opis

    Gry miejskie, to gry, podczas których przestrzeń miejska jest istotnym elementem wydarzenia. Mogą mieć różny charakter (np. z fabułą lub bez) i wykorzystywać różnorodne narzędzia (mapy, GPS, literackie opisy, happeningi, itd.)

    Przygotowując swoją grę, postarajcie się dotrzeć do miejsc i wydarzeń mniej znanych; wykorzystacie dostępną literaturę związaną z wydarzeniami, które są istotą gry. Postarajcie się aby oprócz atrakcyjnej formy miała również walory edukacyjne, co wiąże się z rzetelnym przygotowaniem faktograficznym. A może postaracie się o włączenie Waszej gry do obchodów odzyskania niepodległości w swojej miejscowości?

  • Przegląd filmów o tematyce patriotycznej.
    Zobacz opis

    Najstarszy zachowany do dziś polski film fabularny to pochodzący z roku 1908 film niemy pt. "Pruska kultura”. Fabuła miała opowiadać historię "z życia Polaków poznańskich w walce z niemczyzną" i składać się z siedmiu części, m.in. związanych ze szkołą ludową we Wrześni czy Wozem Drzymały. Film powstał na przełomie lat 1907 i 1908. Zdjęcia zostały nakręcone w Wielkopolsce (między innymi we Wrześni) przez nieznaną bliżej firmę francuską. Kopia filmu trafiła do archiwum filmowego w Bois-d’Arcy i tam w roku 2000 została odnaleziona przez historyków filmu, Małgorzatę i Marka Hendrykowskich z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Obecnie można go znaleźć w zasobie filmowym w serwisie YouTube.

    Organizując przegląd filmów o tematyce patriotycznej, spróbujcie poszukać tych mniej znanych, rzadziej oglądanych lub dostępnych dopiero dzięki cyfrowym kopiom. Cennym dopełnieniem przeglądu może wykład na temat okoliczności powstania filmów i kontekstu historycznego. Filmy mogą być także inspiracją do odwiedzenia Wrześni, Racławic czy innych miejsc historycznych. Zaproście na przegląd rówieśników, mieszkańców swojej dzielnicy, sąsiadów.

    A może sami pokusicie się o nakręcenie filmu?

  • Zorganizowanie festiwalu sztuk artystycznych – tworzenie graffiti, muralu, kompozycji muzycznej itp.
    Zobacz opis

    "Praojcom na chwałę – braciom na otuchę". Te słowa można było przeczytać na odsłoniętym w 1910 roku, dla upamiętnienia pięćsetnej rocznicy zwycięstwa nad Krzyżakami, Pomniku Grunwaldzkim. Pomnik, według projektu Antoniego Wiwulskiego i Franciszka Blacka, został ufundowany przez Ignacego Jana Paderewskiego i stanął na Placu Matejki w Krakowie. Zburzony przez Niemców na początku II wojny światowej, zrekonstruowano w 1976 według projektu Mariana Koniecznego.

    W czasie Polski rozbiorowej kultura miała niezwykle znaczenie w umacnianiu świadomości narodowej Polaków. Pisarze, malarze, kompozytorzy niejednokrotnie tworzyli „ku pokrzepieniu serc”, tak jak Henryk Sienkiewicz, który w „Krzyżakach” czy Trylogii przypominał o polskich zwycięstwach nad Krzyżakami, Kozakami, Szwedami i Turkami oraz Jan Matejko ukazujący w swoich obrazach najwspanialsze chwile z naszej historii. Nie można zapominać o Arturze Grottgerze czy Aleksandrze Gierymskim – malarzach powstania styczniowego, Stanisławie Moniuszce, Henryku Wieniawskim czy wspaniałej Helenie Modrzejewskiej.

    Sztuki artystyczne, to wiele możliwości, aby poprzez dzieło przekazać myśl autora. Niektóre z nich, jak obraz, poezja czy rzeźba można nazwać klasycznymi. Ale pojawiły się nowe formy artystycznego wyrazu, jak graffiti, murale, instalacje czy niektóre rodzaje muzyki (np. rap, techno). Plakat lub tworzenie biżuterii też może być sztuką.

    Od Was zależy, co znajdzie się na Waszym festiwalu. Ważne jest, aby odpowiednio wcześnie poinformować o jego terminie, ustalić zasady doboru dzieł i dać autorom czas na tworzenie według określonych kryteriów. W przypadku tworzenia graffiti, murali czy instalacji plenerowych koniecznie trzeba pamiętać o uzyskaniu odpowiednich zgód osób lub instytucji zarządzających danym terenem.

    Może zaprosicie do pokazania swoich prac także osoby z zewnątrz?

Szlak Współtwórców Niepodległości

Projekt wydobycia na światło lokalnych działaczy i dowódców Polskiej Organizacji Wojskowej, bohaterów drugiego planu, nauczycieli, ludzi kultury itp., osób zasłużonych dla Niepodległości.

Dowiedz się więcej

Szlak Żołnierzy Niepodległości

Projekt ocalenia od zapomnienia żołnierzy wszystkich formacji walczących o niepodległość i granice Rzeczypospolitej poprzez dbanie o miejsca pochówku oraz inne miejsca pamięci (tablice, krzyże, pomniki) i we współpracy z partnerami zewnętrznymi, np. samorządem, objęcie ich stałą opieką oraz popularyzacja wiedzy o nich.

Dowiedz się więcej

Szlak Dróg do Niepodległości

Projekt ukazujący wielość dróg prowadzących do wolności.

Dowiedz się więcej

Szlak Pierwszych Dni Wolności

Projekt organizacji wielu wydarzeń upamiętniających pierwszy dzień wolności w różnych miejscowościach i regionach.

Dowiedz się więcej