Zadania

Nawiązanie kontaktu z Polonią lub Polakami żyjącymi poza krajem – wspólne wykonanie wybranego zadania (np. biało – czerwona w każdym polskim oknie).

Zobacz opis

Poza Polską żyje obecnie ok. 20 milionów osób o narodowości polskiej. Do tego grona zaliczani są ci wszyscy, którzy przechowują tradycje polskie i przejawiają zainteresowanie polskimi sprawami. W kraju swojego zamieszkania przypominają o polskiej historii bądź ważnych postaciach np. w niektórych stanach USA obchodzony jest Dzień Pułaskiego. Nawiążcie kontakt z Polakami mieszkającymi poza Polską, zaproponujcie uczczenie 100 – lecia odzyskania niepodległości poprzez wspólne wykonanie wybranego zadania. Możecie razem je wymyślić albo zaproponować te znajdujące się w niniejszym programie.

Odwiedziny miejsc pamięci, w tym także w Wilnie, Lwowie lub Grodnie.

Zobacz opis

W granicach naszego kraju znajduje się wiele miejsc pamięci – od tych bardzo znanych jak Wawel czy miejsca powstańczych bitew, po malutkie, bliskie lokalnym społecznościom.

Pamiętajcie jednak, że poza obecną Polską wiele jest miejsc, przez które prowadziły drogi do Niepodległej. To Lwów, gdzie Józef Maksymilian hr. Ossoliński założył słynne Ossolineum, to Wilno i niedaleki Zułów, miejsce narodzin Marszałka, to Solura związana z Tadeuszem Kościuszką.

Odwiedźcie takie miejsca, poznajcie ich historię i postacie z nimi związane.

Czekamy na Waszą relację w formie prezentacji lub krótkiego filmu.

Zorganizowanie wycieczki do miejsc związanych z odzyskiwaniem niepodległości (np. Sulejówka, Krakowa, miejsc związanymi z powstaniami: wielkopolskim, śląskimi).

Zobacz opis

2 lipca 1913 roku drużyna 42 polskich skautów i 11 oficerów skautowych (większość z zaboru austriackiego, jednakże ośmiu pochodziło z zaboru rosyjskiego i jeden z pruskiego) zameldowała się na zlocie skautów Imperium Brytyjskiego w Birmingham. Mimo, że formalnie Polski nie było wtedy na mapach świata, to skauci występowali ze sztandarem o barwach narodowych, przypominając zagranicy o istnieniu Polski. Odzyskiwanie niepodległości to nie tylko czyn zbrojny; to także nauka, kultura, przemysł …to także, a może przede wszystkim pielęgnowanie wartości i budowanie tożsamości, m.in. dzięki takim działaniom, jakie zaprezentowali młodzi polscy skauci.

Poszukajcie miejsc, które na przestrzeni 123 lat prowadziły do odzyskania niepodległości. Niektóre są powszechnie znane – Muzeum Powstań Śląskich w Świętochłowicach, Złota Kaplica w Poznaniu czy Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie – spróbujcie odkryć kolejne.

Przysyłając sprawozdanie napiszcie, dlaczego wybraliście właśnie to miejsce. Zachęćcie innych do odwiedzenia tych miejsc.

Droga do wolności mojej miejscowości – przygotowanie wystawy.

Zobacz opis

Jan Kanty Działyński, ostatni z rodu Działyńskich, właściciel dóbr Kórnik k. Poznania. W procesie berlińskim w roku 1864 skazany zaocznie za udział w powstaniu styczniowym na karę śmierci i konfiskatę dóbr. Spędził na emigracji pięć lat; uzyskał amnestię i zwolnienie od zarzutów w kwietniu 1869. Po powrocie do Wielkopolski zaangażował się w działalność społeczną i kulturalną. Poszerzał zbiory biblioteki kórnickiej, wydawał źródła do dziejów polskich oraz fundował stypendia dla niezamożnej młodzieży.

O Hipolicie Cegielskim tak powiedział Tadeusz Janicki z UAM w Poznaniu: "Wraz z jego śmiercią społeczeństwo polskie utraciło jednego z przywódców, który w szczególny sposób przyczynił się do budowania jego kulturowej tożsamości i rozpoczęcia gospodarczej modernizacji. Zadecydowały o tym jego wiedza, aktywność społeczna i gospodarcza jak również temperament, charyzma świetnego mówcy oraz pragmatyzm i upór w działaniu. (...) Łączył w sobie wiedzę i wielką kulturę osobistą z humanistycznymi i liberalnymi ideałami oraz głębokim zrozumieniem dla spraw materialnych i rozwoju gospodarczego ziem polskich, stanowiących ważny element popieranej i rozwijanej przez niego na gruncie poznańskim pracy organicznej."

W grudniu 1914 roku siostry benedyktynki i ich klasztor w podkrakowskich Staniątkach znalazł się w samym środku walk. Jako kwaterę dla siebie wybrało go rosyjskie dowództwo, a strona austriacka - wiedząc o tym - ostrzeliwała go zaciekle artylerią. Zginęło dwóch księży, a siostry w obawie o swoje życie ewakuowały się z klasztoru. W ścianach klasztornych budynków do dziś można oglądać pociski, które wtedy zostały wystrzelone.

Trzy różne miejsca, trzy różne drogi do niepodległości. Każda inna, a wszystkie równie ważne. Poznajcie historię swojej miejscowości i wybierzcie ścieżkę, którą przedstawicie na wystawie. Przygotowanie wystawy może być także dobrą okazją do kontaktu z mieszkańcami Waszej miejscowości, uzyskanie od nich relacji lub nawet wypożyczenia (skopiowania) materiałów. Ważne jest, aby idea wystawy była czytelna dla zwiedzających.

Gdzie byli nasi dziadowie 100 lat temu? – stworzenie artykułu do lokalnej gazety.

Zobacz opis

Polska odzyskała niepodległość w roku 1918, jednak do końca grudnia wyzwolono jedynie ziemie byłej kongresówki i część zaboru austriackiego ze Lwowem. Granice II Rzeczypospolitej nie były jeszcze ustalone prawnie ani faktycznie. Ostateczny kształt II Rzeczpospolita przybrała w 1922 roku w wyniku plebiscytów, powstań śląskich, powstania wielkopolskiego, wcielenia do Polski Wileńszczyzny oraz wojen z Ukrainą i Rosją sowiecką. Poza granicami pozostawały: Wolne Miasto Gdańsk, Warmia, okolice Elbląga i Malborka. W 1938 roku Polska anektowała Zaolzie oraz część Spiszu i Orawy.

Po II wojnie światowej w 1945 roku, po podpisaniu porozumień w Jałcie i Poczdamie, granice objęły tereny zachodnie po Odrę i Nysę Łużycką, a na północy wzdłuż wybrzeża Bałtyku. Południowa granica, z wyjątkiem Zaolzia, które powróciło do ówczesnej Czechosłowacji, pokryła się z granicą przedwojenną. Na wschodzie ustalono granicę na Bugu (z korektą w 1951).

Dowiedzcie się, gdzie mieszkali wasi dziadowie 100 lat temu. Może w Lublinie, gdzie nowo powstały Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej w ogłoszonym manifeście oczekiwał, że lud niemiecki rozkaże niezwłocznie swym wojskom opuścić wszystkie ziemie polskie? Może w Krakowie, gdzie już 31 października 1918 polscy oficerowie armii austriackiej pod dowództwem 29 – letniego porucznika Antoniego Stawarza dokonali bezkrwawego przejęcia władzy? A może na Warmii czy Mazurach, gdzie na powrót do Polski trzeba było poczekać jeszcze kilkadziesiąt lat lub na Kresach, które teraz pozostają poza naszymi granicami?

Zajrzycie do domowych archiwów. Może dysponujecie rodzinnymi zapiskami czy zdjęciami, które mogą stać się kanwą do ciekawego artykułu? Odwiedźcie miejsca, w których wtedy mieszkali wasi dziadowie. Do sprawozdania dołączcie przygotowany artykuł wraz z informacją, gdzie został opublikowany.

Historia jednego zdjęcia - przygotowanie elementów albumu z okresu walki o wolną Polskę.

Zobacz opis

Nie robimy dziś pojedynczych zdjęć. Współczesny sprzęt pozwala na zrobienie wielu fotografii, praktycznie w dowolnym miejscu i czasie. Telefony komórkowe, smartfony czy aparaty cyfrowe dają niewyobrażalne możliwości. Bez pozowania, liczenia klatek z rolki, bez ciemni i wywoływania klisz. Mamy tych zdjęć tysiące, często nieopisanych, na których po latach nie potrafimy rozpoznać miejsc czy osób.

Wybierzcie z rodzinnych albumów JEDNO zdjęcie związane z okresem walk o niepodległość (nie musi to być czyn zbrojny - nauka, kultura czy rodzina także były miejscem walki o wolną Polskę na przestrzeni 123 lat). Opiszcie jego historię – kiedy powstało, w jakich okolicznościach, kto na nim się znajduje, jakiego wydarzenia dotyczy, jakie były jego losy itp.).

Wolność odzyskaliśmy dzięki... – zorganizowanie debaty oksfordzkiej.

Zobacz opis

Typ debaty pochodzi z Uniwersytetu Oksfordzkiego. Jej zadaniem jest dyskusja nad tezą. Debatują przeciwnicy tezy oraz jej obrońcy. Przewodniczy im marszałek, który ma do pomocy sekretarza czuwającego nad czasem i kolejnością wypowiedzi.

Debata może być częścią większego projektu; możecie do udziału w niej zaprosić uczniów innych szkół. Może rodziców? Po przeprowadzeniu debaty napiszcie w sprawozdaniu, jakich argumentów użyli zwycięzcy debaty.

Zaprojektowanie gry (np. planszowej) związanej z drogami do niepodległości.

Zobacz opis

7. Eskadra Myśliwska im. Tadeusza Kościuszki (tzw. „Eskadra Kościuszkowska”) była pododdziałem lotnictwa myśliwskiego Wojska Polskiego z lat 1918-1925, walczącym podczas wojen: polsko – ukraińskiej i polsko – bolszewickiej. Wcześniej nosiła nazwy III Eskadry Lotniczej i 7 Eskadry Lotniczej. Służyli w niej m.in. ochotnicy amerykańscy. Jeden z nich to Merian C. Cooper, amerykański filmowiec, reżyser i scenarzysta, którego najpopularniejszym filmem jest King Kong z 1933 roku. O eskadrze można przeczytać w książce Dług Honorowy Roberta F. Karolevitza i Rossa S. Fenna.

Można też, korzystając z gry planszowej W obronie Lwowa wydanej przez IPN, powstrzymać 1. Armię Konną szybko zmierzającą do Lwowa. Planszówki to doskonała okazja do ciekawego spędzenia czasu. Dzięki zabawie można dowiedzieć się czegoś nowego, rozwinąć strategiczne myślenie, spędzić czas w towarzystwie osób od lat kilku do kilkudziesięciu.

Projektując grę, pamiętajcie o zachowaniu wszelkich zasad właściwych dla tego typu projektów (jasne określenie zasad, rzetelne przygotowanie materiałów wykorzystywanych w grze, odpowiednia grafika, itd.)

Oczywiście gra planszowa, to jedna z propozycji. Inne zależą wyłącznie od inwencji autorów.